Radom: 93. rocznica wizyty Józefa Piłsudskiego i odsłonięcia pomnika Czynu Legionów

10 sierpnia 1930 r. do Radomia przybył marszałek Józef Piłsudski. Jego wizyta miała związek z odsłonięciem w mieście pomnika Czynu Legionów.

Historia pomnika sięga pierwszej połowy lat 20. XX w., kiedy to przeprowadzono ekshumację kpt. Józefa Marjańskiego, radomianina poległego w 1920 r. w Białymstoku w wojnie polsko-bolszewickiej. W tym czasie wśród członków Związku Legionistów pojawił się pomysł upamiętnienia żołnierzy Legionów marszałka Józefa Piłsudskiego. Ostatecznie Rada Miejska, jako miejsce lokalizacji obiektu wskazała radomski Rynek – miejsce straceń bohaterów powstania styczniowego. W 1924 r. z udziałem Piłsudskiego wmurowano kamień węgielny pod budowę monumentu.

10 sierpnia 1930 r. doszło do odsłonięcia w Radomiu pomnika Czynu Legionów w Radomiu. W wydarzeniu, powiązanym z IX Zjazdem Legionistów, brał udział marszałek Piłsudski. Monument początkowo miał formę rzeźby żołnierza piechoty, opartego na karabinie, umieszczonej na podwójnym cokole z piedestałem wykonanym z piaskowca szydłowieckiego. Jego wykonawcą był Stanisław Ostrowski. Następnie w 1934 r. na cokole umiejscowiono odlew wyprodukowany przez warszawskie zakłady brązownicze Braci Łopieńskich, którego autorem był Kazimierz Pietkiewicz.

Niestety pomnik w kwietniu 1940 r. został zniszczony przez Niemców. Idea związana z jego rekonstrukcją pojawiła się w 1980 r. w miejscowej „Solidarności”. Dziesięć lat później ustawiono kamień węgielny pod monument. Z inicjatywy Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika „Czynu Legionów” obiekt ponownie postawiono na radomskim Rynku. Do odsłonięcia pomnika doszło 11 listopada 1998 r. Prace wykonała Artystyczna Pracownia Rzeźby i Konserwacji Zabytków „Kamar” Sz. i M. Kowalskich, zaś odlew Zakład Odlewniczy Metali Nieżelaznych Tomasza Zwolińskiego w Iłży.