Powiat szydłowiecki: Uczcili pamięć poległych

Władze gminy Orońsko, oddały hołd walczącym o nasza wolność.

W pierwszej kolejności delegacja – z wójtem, Henryk Nosowskim na czele – udała się pod pomnik Czynu Chłopskiego w Guzowie. 19 sierpnia 1934 roku podczas wiecu wyborczego do gminnego komitetu Stronnictwa Ludowego doszło tam do poważnych zamieszek. Przemówienie posła M. Margula zakłóciła sanacyjna bojówka, policja zaś rozpędziła zgromadzonych. Chłopi obrzucili kamieniami siły porządkowe, na co policja odpowiedziała salwą. Kilka osób zostało rannych, jedna zmarła w szpitalu w wyniku odniesionych obrażeń. Kilkunastu osobom uczestniczącym w starciu wytoczono procesy. Wystąpienie upamiętnia pomnik z tablicą pamiątkową, gdzie złożono kwiaty i zapalono świece. Inskrypcja upamiętnia i od Ludowców walczących o sprawy chłopskie w sierpniu 1934 roku w Guzowie.

Następnie delegacja podążyła w miejsce spoczynku Powstańców Styczniowych, na Cmentarz wojennym w Krogulczy Mokrej. Złożono kwiaty i chwilą ciszy uczczono tam pamięć 15 powstańców poległych 21.08.1863 r. w bitwie pod Kowalą. Połączone sły partyzanckie pod dowództwem Władysława Eminowicza i Kajetana Cieszkowskiego w połowie sierpnia 1863 r. przeprawiły się przez Wisłę, wkraczając do guberni radomskiej. Podążając dalej partyzanci dotarli do Kowali, gdzie właścicielka wsi – Klementyna Deskur – gościnnie ich przyjęła. Około. tysięczny. oddział nie był świadom podążającego za nimi wojska rosyjskiego. Posilał się i odpoczywał. Po godzinie 18 do Kowali wkroczyli Rosjanie. Wywiązała się bitwa; Polacy zostali wyparci poza wieś, ale szybko przystąpili do kontrataku. Siły nieprzyjacielskie pod dowództwem mjr Tichockiego zmuszono do odwrotu, tracąc około 100 żołnierzy. Po stronie partyzanckiej poległo 15 osób, 28 osób rannych trafiło do prowizorycznego szpitala w dworze w Krogulczy. Kowala została silnie zniszczona – 38 rodzin zostało bez dachu nad głową, Potyczkę upamiętnia pomnik na skraju lasu przy drodze do Dąbrówki. Pierwotnie na tej mogile ustawiony był drewniany krzyż, natomiast w 1920 roku, dzięki staraniom 8 Pułku Piechoty Legionów z Kielc, na cmentarzu wzniesiono pamiątkowy obelisk nagrobny. W 1991 r. na lokalnym cmentarzu umieszczono płytę upamiętniającą mieszkańców Krogulczy poległych w czasie II wojny światowej.

(TO-RT)

Źródło: oronsko.pl