Powiat kozienicki: Dwór w Boguszówce

Ma sto lat i powstał na miejscu budowli liczącej cztery wieki.

Pierwsze wzmianki dotyczące tej wsi pojawiły się w kronikach historycznych w roku 1508 roku, kiedy jej właścicielem był Jan Bogusz. Nazywała się wówczas Kowalowa Wola, a z czasem – Boguszowa Wola. W rękach rodu Boguszów pozostawała do początków XVII wieku, kiedy przeszła na Regowskich, a potem Pękosławskich i Witowskich. W końcu XVIII wieku należała do Wielopolskich. W późnych latach dwudziestych XX wieku właścicielem Boguszówki został Seweryn Plewiński. Boguszówka – wraz z należącym do tegoż dziedzica Regowem – liczyła wówczas 781 hektarów. Podczas II wojny światowej stała się przytuliskim miejscowych partyzantów Amii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych.

Obecny dwór wzniesiono u progu lat dwudziestych zeszłego stulecia – w miejscu rozebranego, modrzewiowego, liczącego przeszło czterysta lat –   w formach zbliżonych do szeroko rozumianego stylu polskiego. Chociaż pozbawiony jest tak charakterystycznych dla niego elementów, jak ganek kolumnowy czy mansardowy dach. Bliskość stylu polskiego kryje się w zwartej willowej formie budynku oraz klasycyzującym charakterze części środkowej zwieńczonej trójkątnym szczytem z zarysowanym frontonem. Również poprzedzającą wejście murowaną werandę z delikatnymi lizenowymi podziałami można uznać za wspomnienie filarowego ganku. Oryginalność dworu w Boguszówce kryje się jednak w jego strukturze, którą można odczytywać na dwa sposoby: albo że jest to budynek piętrowy, obudowany częścią parterową nakrytą daszkami pulpitowymi, albo budynek parterowy, nakryty czterospadowym dachem uskokowym z ukrytym piętrem.

(TO-RT)

Źródło: P, Libicki „Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu”