Powiat grójecki: Pionier pedagogiki

W tytule mowa o Wojciechu Górskim. Urodzonym w roku 1849 w Lekarcicach, gmina Promna.

W rodzinnej wsi spędził pierwsze 11 lat życia, a potem systematycznie ją odwiedzał. Był synem miejscowego ziemianina Leonarda Antoniego oraz Marii Magdaleny z Burskich, pochodzącej z rodziny szlacheckiej z niedalekiej wsi Redlin. Przodkowie zasłużyli się na polu chwały. Uczestniczyli w Konfederacji Barskiej, Insurekcji Kościuszkowskiej oraz Powstaniu Listopadowym.

Wojtka najpierw uczyła matka, a potem kształcił się w miejscowej szkole powszechnej. Nauczyciel ,spostrzegłszy zdolności chłopca, skłonił jego rodziców, by edukował się dalej, zamiast szykować go do objęcia rodowego gospodarstwa. Wysłany do Warszawy, mieszkał na stancji, poszerzając wiedzę w gimnazjum, które ukończył z wyróżnieniem zdając egzamin dojrzałości.

Jako 19-latek wstąpił na fakultet matematyki Szkoły Głównej w Warszawie, przekształconej niebawem w Uniwersytet Cesarski. W gronie studenckim również brylował, czego najlepszym dowodem był medal „Primus inter pares” („Pierwszy pośród równych”), honorujący najwybitniejszych absolwentów uczelni. Chociaż proponowano mu tam karierę naukową, zdecydował się na pedagogikę.

W 1877 r. założył w Warszawie cztero, a potem sześcioklasową szkołą realną. Początkowo lokal dla niej wynajmowano w kamienicy przy Placu Zielonym (obecnie Plac Jana Henryka Dąbrowskiego). Po czterech latach placówkę przeniesiono do nowo wybudowanego gmachu przy ulicy Hortensji 2, gdzie funkcjonowała do wybuchu II wojny światowej, od roku 1927 działając na prawach fundacji. Jej wychowankowie – wyłącznie chłopcy – oprócz mundurków nosili charakterystyczne nakrycie głowy – kepi wzorowane na uniformach armii napoleońskiej. To Górskiemu zawdzięczamy wiele prac z zakresu nauczania, jak również system semestralny – promocje od roku 1897 odbywały się dwa razy w roku, zimą i latem. W 1905 szkołę przekształcono w ośmioklasowe gimnazjum filologiczne. Do grona nauczycielskiego należały tak wybitne postacie polskiej nauki jak: Roman Ingarden, Stanisław Szenic, Witold Doroszewski czy Norbert Barlicki, zaś w gronie znakomitych wychowanków figurują m.in: kompozytorzy Mieczysław Karłowicz i Jan Maklakiewicz, prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński, pisarze Wacław Berent, Stefan Wiechecki, Leszek Prorok, Wojciech Albiński, historyk sztuki i muzealnik profesor Stanisław Lorentz, profesor medycyny Leona Manteuffel, reżyser Krzysztof Zanussi.

Górski kierował placówką przed ponad ponad półwiecze. W 1928 ufundował i wyposażył pięcioklasową szkołę eksperymentalną we wsi Pamiątka pod Tarczynem (obecnie Zespół Szkół im. Wojciecha Górskiego), skąd pochodziła jego małżonka Aniela – z domu Skrzypińska. Doczekali się córki Marii, zmarłej przedwcześnie na gruźlicę. Kiedy w roku 1935 odszedł także dyrektor Wojciech Górski – spoczął na cmentarzu powązkowskim – utworzona przez niego placówka otrzymała jego imię. Budynek legł w gruzach podczas Powstania Warszawskiego. W tym miejscu znajduje się dziś skwer z popiersiem pioniera krajowej pedagogiki. A pobliska uliczka Hortensji została nazwana jego imieniem. Szkoła – dziś koedukacyjna – mieści się w warszawskiej dzielnicy Bielany. Natomiast w Lekarcicach jeszcze do niedawna mieszkali potomkowie rodziny Górskich.

(TO-RT)