Powiat grójecki: Pamięć o bohaterach

W niedzielę 22. sierpnia o godzinie 14. w zagajniku przy wsi Brzostwiec odbędzie się nabożeństwo w intencji zamordowanego tam przed 77 laty oficera lokalnego obwodu Armii Krajowej. W miejscu kaźni znajduje się też jego mogiła.

24 sierpnia 1943 roku w pobliskim majątku Tomczyce Niemcy zatrzymali konspiratorów Armii Krajowej. Między innymi podporucznika Walentego Stercza ps. „Burzan”. Po przesłuchaniu został zamordowany przez nich w Lesie Brzostowskim, a właścicieli folwarku wywieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Aresztowanie nastąpiło prawdopodobnie na skutek prowokacji. Do dworu na spotkanie działaczy AK dotarł niemiecki oddział udający polskich partyzantów. Istnieje też jednak hipoteza, iż o spotkaniu konspiracyjnym powiadomił Niemców, jeden z mieszkańców wsi, należący do Gwardii Ludowej.

Konspiracja ZWZ/AK w powiecie grójeckim powstała wiosną roku 1940. Obwód AK-Grójec nosił kryptonim “Głuszec”. Jego komendantem był wówczas kpt. Dionizy Rusek ps. „Halny”, „Grań”. Zaszyfrowane rozkazy i meldunki przenosiła młodzież należąca do Szarych Szeregów. Bieżącą walkę, dywersję oraz wyroki śmierci na Niemcach i kolaborantach wykonywały Sekcje Specjalne AK, czyli tzw. Kedyw

W połowie marca 1944 aresztowano szefa kontrwywiadu Obwodu Grójec kpt. Maciej Gabałę ps. „Marek”. 27 tego miesiąca miała miejsce największa akcja zbrojna zorganizowana przez AK na tym terenie, uwolnienie więźniów z budynku zajmowanego w Grójcu przez gestapo (obecnie w gmachu jest siedziba „Caritas”), w tym Gabały. Żaden z AK-owców nie zginął. Jeden z odbitych więźniów zmarł kilka dni później na skutek wcześniejszego pobicia przez Niemców podczas śledztwa.

W odwecie za akcję  Niemcy rozstrzelali w Warszawie 20 zakładników. Planowali również egzekucją 50 Polaków na terenie powiatu, lecz tym zamiarom kategorycznie sprzeciwił się starosta Werner Zimmerman.

W połowie stycznia 1945 Grójec został zdobyty przez Sowietów, zaś odziały AK rozwiązane.

(TO-RT)

Źródło: mogielnica.pl/internet